Σελίδες

Thessaloniki video tour

28/2/13

Ανοχύρωτη η Θεσσαλονίκη στα βιομηχανικά ατυχήματα


 Ανοχύρωτη η Θεσσαλονίκη στα βιομηχανικά ατυχήματα

  • 0
     


Τουλάχιστον προβληματική μπορεί να χαρακτηριστεί η μέχρι σήμερα εφαρμογή των Οδηγιών Seveso στην Ελλάδα για τα βιομηχανικά ατυχήματα στην Ελλάδα
Του Δημήτρη Κούρου

Ανοχύρωτη είναι η Θεσσαλονίκη, όπως άλλωστε και οι περισσότερες περιοχές (κυρίως τα μεγάλα αστικά κέντρα) που έχουν στον αστικό τους ιστό μεγάλες και επικίνδυνες βιομηχανικές μονάδες, στο ενδεχόμενο ενός μεγάλου τεχνολογικού και βιομηχανικού ατυχήματος. Αυτή η διαπίστωση προέκυψε από ημερίδα του Τμήματος Κεντρικής Μακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, για τα τεχνολογικά ατυχήματα μεγάλης έκτασης και την εφαρμογή των οδηγιών Seveso (μετά το μεγάλο ατύχημα στη συγκεκριμένη πόλη εκδόθηκαν οδηγίες για να μη συμβούν ανάλογα τραγικά γεγονότα στις πόλεις).
Ειδικά για τη Θεσσαλονίκη, το συγκεκριμένο ζήτημα… πονάει. Με δεδομένο το βιομηχανικό ατύχημα της Jet Oil, η πόλη όφειλε να είναι απολύτως προετοιμασμένη και με επιπρόσθετο επιβαρυντικό στοιχείο το γεγονός ότι οι βιομηχανίες γειτνιάζουν πλέον με σπίτια και είναι κομμάτι του πολεοδομικού ιστού (άρα ο κίνδυνος είναι άμεσος για τους κατοίκους).
«Τουλάχιστον προβληματική μπορεί να χαρακτηριστεί η μέχρι σήμερα εφαρμογή των Οδηγιών Seveso στην Ελλάδα: κατακερματισμός αρμοδιοτήτων, περιορισμένη διενέργεια επιθεωρήσεων, έλλειψη δοκιμών στην πράξη για τα σχέδια έκτακτης ανάγκης και μηδενική ενημέρωση των πολιτών για τεχνολογικά και βιομηχανικά ατυχήματα, μπορούν να οδηγήσουν σε μοιραία αποτελέσματα», αναφέρει το ΤΕΕ/ΤΚΜ. «Η χώρα μας έχει ζήσει μεγάλα ατυχήματα, η πόλη μας το ίδιο, ευτυχώς δεν μπορούμε να συναγωνιστούμε τα διάσημα διεθνή ατυχήματα», ανέφερε ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ, Τάσος Κονακλίδης.
Ελλάδα και Seveso II
Το στέλεχος της Διεύθυνσης Βιομηχανικής Χωροθεσίας και Περιβάλλοντος της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας του υπουργείου Ανάπτυξης, Χριστίνα Γιαννακίδου, επισήμανε πως η Ελλάδα ακολουθεί αντίθετη πορεία στην εφαρμογή των οδηγιών Seveso σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, εξαιτίας της φθίνουσας βιομηχανικής πορείας της χώρας και του κατακερματισμού των αρμοδιοτήτων παρακολούθησης των διατάξεων των οδηγιών (οχτώ ή σε ορισμένες περιπτώσεις και εννέα αρμόδιες αρχές). Η ίδια έκανε λόγο για περιορισμένη διενέργεια των προβλεπόμενων επιθεωρήσεων και για απουσία ενημέρωσης του κοινού, ώστε να έχει σωστή αντίδραση σε ενδεχόμενο βιομηχανικό ατύχημα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας που παρουσίασε η κ. Γιαννακίδη, το 2010 στην Ελλάδα η Οδηγία Seveso II αφορούσε 275 εγκαταστάσεις, από τις οποίες οι 42 αναφέρονταν ως «μη λειτουργούσες». Το 28% των εγκαταστάσεων αυτών χωροθετείται στη Βόρεια Ελλάδα και το 20% στην περιφέρεια Αττικής.
Εξίσου αποθαρρυντικό για την ορθή εφαρμογή της Οδηγίας Seveso II στην Ελλάδα αποτελεί και το ποσοστό ενημέρωσης του κοινού από τις βιομηχανίες που εμπίπτουν στην Οδηγία, σχετικά με την απαιτούμενη συμπεριφορά σε περίπτωση ατυχήματος, το οποίο ανήλθε σε… 0% για την περίοδο 2006 – 2008. Αντίστοιχα περιορισμένος ήταν και ο αριθμός των επιθεωρήσεων των εγκαταστάσεων που έλαβαν χώρα στην Ελλάδα την ίδια περίοδο, όπου πραγματοποιήθηκαν μόλις… 35 επιθεωρήσεις, χωρίς να υπάρχουν στοιχεία για την ποιότητα και την αποτελεσματικότητά τους. Η οδηγία προβλέπει τουλάχιστον μία επιθεώρηση ανά εγκατάσταση τον χρόνο! Η κ. Γιαννακίδη καυτηρίασε και το γεγονός πως ενώ έχουν γραφεί Σχέδια Έκτακτης Ανάγκης, κανένα από αυτά δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο πραγματικής άσκησης, προκειμένου να καταγραφούν ελλείψεις και προβλήματα.
Κορδελιό, Δενδροπόταμος και Γαλλικός σε κίνδυνο
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στο εξής στην επέκταση των βιομηχανιών, αλλά και των οικισμών στις προβληματικές περιοχές της Θεσσαλονίκης, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μεγάλων ατυχημάτων σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, όπως τόνισε η χημικός μηχανικός του Οργανισμού Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης, Μίρκα Ράδου. Η ίδια επισήμανε την αναγκαιότητα θεσμοθέτησης ενός πολεοδομικού/χωροταξικού εργαλείου στις ζώνες επικινδυνότητας εγκαταστάσεων SEVESO, ενώ πρόσθεσε ότι επιβάλλεται να ληφθούν μέτρα μείωσης του κινδύνου και των επιπτώσεων, με παρεμβάσεις τόσο εντός των εγκαταστάσεων, όσο και στον πολεοδομικό ιστό.
Με βάση τις ζώνες που εξετάστηκαν στο πλαίσιο έρευνας διεπιστημονικής ομάδας εργασίας, με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή, Ιωάννη Ζώμο, προέκυψε ότι στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν περιοχές με μηδαμινά ή αντιμετωπίσιμα προβλήματα, από αυτή την άποψη, όπως η Σίνδος, η Νέα Μαγνησία, τα Διαβατά και το Καλοχώρι, αλλά και άλλες με πιο σοβαρά θέματα, μεταξύ των οποίων το Ελευθέριο Κορδελιό (όπου υπάρχει πολύ μεγάλη γειτνίαση αστικού ιστού με τη βιομηχανική περιοχή) και ο Δενδροπόταμος. Προβλήματα εντοπίζονται, τέλος, στο οικοσύστημα του Γαλλικού ποταμού (ποιότητα υδάτων, χλωρίδα-πανίδα).
«Οι μελέτες ασφαλείας και τα σχέδια έκτακτης ανάγκης (για τα μεγάλα βιομηχανικά ατυχήματα γενικά) συντάχθηκαν πριν από σχεδόν δέκα χρόνια και έκτοτε δεν είχαμε κάποια εξέλιξη, π.χ., με δοκιμή (της αποτελεσματικότητάς τους) στην πράξη», σημείωσε από την πλευρά της η υποδιευθύντρια διαχείρισης υγιεινής και ασφάλειας των Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛΠΕ), Βάσω Μουκριώτου, αναφερόμενη γενικά στις παθογένειες του όλου συστήματος.
Τα χειρότερα σενάρια βιομηχανικού ατυχήματος σε μια  εγκατάσταση πετρελαιοειδών είναι:
-Φωτιά στις δεξαμενές υγραερίου: για τη μεγαλύτερη δεξαμενή των ΕΛΠΕ, η εμβέλεια ενός τέτοιου ατυχήματος φτάνει μέχρι και στο 1,5 χλμ., με πρόσθετο κίνδυνο εκτίναξης θραυσμάτων σε απόσταση 200-300 μέτρων.
-Φωτιά σε δεξαμενή αργού πετρελαίου:, προκαλεί πύρινη σφαίρα, με φλόγα που φτάνει σε ύψος έως και 300 μέτρων. Το καλό σε αυτή την περίπτωση ατυχήματος είναι ότι το πύρινο μέτωπο κινείται προς τον πυθμένα της δεξαμενής με ταχύτητα μόλις μέτρου/ώρα, δίνοντας μεγάλο χρόνο αντίδρασης.
-Διαρροές αερίου: που αν δεν απομακρυνθούν, μπορεί το νέφος ν΄ αναφλεγεί και, εφόσον δεν γίνει ψύξη της δεξαμενής με νερό, να προκληθεί ωστικό κύμα. Οι δεξαμενές των ΕΛΠΕ έχουν μόνιμα συστήματα ψύξης, ώστε σε περίπτωση ατυχήματος να μη χρειάζεται να εμπλακεί προσωπικό.
Σεισμοί
Σε αστοχίες κατασκευών που εντάσσονται στην κατηγορία των ενεργειακών υποδομών, και συγκεκριμένα κατασκευών βιομηχανικών εγκαταστάσεων και αγωγών μεταφοράς υδρογονανθράκων (φυσικού αερίου και πετρελαίου), αναφέρθηκε ο αναπληρωτής καθηγητής Μηχανικής Κατασκευών του πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Σπύρος Καραμάνος.
Ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης, Κώστας Κοκολάκης, επισήμανε ότι η υγεία των εργαζομένων στην εγκατάσταση ή και του κοινού που βρίσκεται κοντά στο χώρο του ατυχήματος κινδυνεύει από εγκαύματα λόγω έκθεσης σε θερμική ακτινοβολία, από τραυματισμούς που οφείλονται στο ωστικό κύμα, από τραυματισμούς που οφείλονται και στα πρωτογενή και δευτερογενή θραύσματα λόγω εκρήξεων και από δηλητηρίαση ή χημικά εγκαύματα λόγω έκθεσης σε τοξικές ουσίες, κατάποση τροφής.
Σε πλήρη ετοιμότητα δηλώνει ότι βρίσκεται η Πυροσβεστική Υπηρεσία για την αντιμετώπιση μεγάλων ατυχημάτων, καθώς συντάσσει εκ των προτέρων σχέδια επέμβασης σε μεγάλες εγκαταστάσεις και τεχνικά έργα, που παρουσιάζουν αυξημένο ρίσκο, όπως μεγάλα νοσοκομεία, πολυώροφα κτήρια (πχ, ξενοδοχεία), οδικές σήραγγες, φυλακές ή κατασκηνώσεις και, φυσικά, βιομηχανικές και πετρελαϊκές εγκαταστάσεις. Αυτό επισήμανε ο αντιπύραρχος, Δημήτριος Τσατσούλας, δρ πολιτικός μηχανικός. Η υπηρεσία αξιοποιεί ακόμη τις λεγόμενες ERIcards, ήτοι κάρτες αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών, που αναπτύχθηκαν και μεταφράστηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Χημικής Βιομηχανίας (CEFIC), σε διάφορες γλώσσες με τη συνεργασία ειδικών από τις Δημόσιες Πυροσβεστικές Υπηρεσίες. Οι ERICards είναι ένα σύνολο οδηγιών έκτακτης ανάγκης που αποτελεί τον οδηγό για τις αρχικές ενέργειες που πρέπει να ληφθούν από τα πυροσβεστικά πληρώματα μόλις πρώτα αφιχθούν στο χώρο που συνέβη ατύχημα μεταφοράς χημικών και όταν δεν είναι ακόμη διαθέσιμες κατάλληλες και αξιόπιστες ειδικές πληροφορίες έκτακτης ανάγκης για το εμπλεκόμενο προϊόν.
Ο δήμαρχος Κορδελιού – Ευόσμου, Στάθης Λαφαζανίδης, υπογράμμισε την ανάγκη για άμεση χωροθέτηση ειδικής περιοχής -μακριά από κατοικημένες περιοχές- όπου θα συγκεντρώνονται οι επικίνδυνες βιομηχανικές εγκαταστάσεις. «Όσο δεν γίνεται αυτή η χωροθέτηση δεν μπορούν να αναπτυχθούν ούτε η βιομηχανία, ούτε η πόλη», είπε. Υπογράμμισε δε ότι η περιοχή του δήμου του έχει ουσιαστικά εγκλωβιστεί μετά τη θεσμοθέτηση των οδηγιών Seveso: οι ιδιοκτήτες οικοπέδων δεν μπορούν να χτίσουν τα σπίτια τους, «ενώ αντίθετα επιτράπηκε σε βιομηχανία να κάνει τέσσερις νέες δεξαμενές». Ο κ.Λαφαζανίδης εξέφρασε, τέλος, πολύ σοβαρές επιφυλάξεις για το κατά πόσον είναι εφικτό να εφαρμοστεί το ΣΑΤΑΜΕ στη Θεσσαλονίκη, με την τόσο άμεση γειτνίαση κατοικημένων περιοχών και βιομηχανικών εγκαταστάσεων και το συγκεκριμένο πληθυσμό.
Πηγή: voria.gr